Xəbərlər

Tibbi tullantıların idarəedilməsi aşağıdakı qanunvericiliklərə uyğun olaraq zərərsizləşdirilməlidir və aşağıdakı qanunvericiliklərlə tənzimlənməlidir:

1. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 28 dekabr tarixli 213 nömrəli qərarı ilə təsdiqlənmiş Tibbi tullantıların idarə olunmasına dair sənəd (https://e-qanun.az/framework/14433) açıq şəkildə göstərir ki, təhlükəli tibbi tullantılar (B, C, D sinif tullantıları) yalnız zərərsizləşdirilməlidir.
2. Bakı şəhəri, 30 iyun 1998-ci il № 514-IQ - AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ Tullantılar haqqında qanunu (https://e-qanun.az/framework/3186) üzrə utilizasiya və zərərsizləşdirmənin açıqlamaları I fəsil ÜMUMİ MÜDDƏALAR maddəsində açıq şəkildə verilmişdir. Burada tullantıların zərərsizləşdirilməsi və tullantıların utilizasiyası arasındakı fərq belə izah olunur:

• Tullantıların zərərsizləşdirilməsi — ətraf mühitə və insanın sağlamlığına təsirini azaltmaq məqsədilə tullantıların xüsusi qurğularda emalı (o cümlədən yandırılması) və ya basdırılması.
• Tullantıların utilizasiyası — tullantılardan lazımi materialların və enerjinin ayrılaraq təkrar istifadə üçün yararlı hala salınması.

Bu yuxarıdakı qanunların açıqlamalarından görünür ki, tibbi tullantılar təkrar istifadəyə yox, yalnız zərərsizləşdirilməlidir. Zərərsizləşdirmə deyəndə yandırma və ya basdırılma nəzərdə tutulur.

Zərərsizləşdirmə prosesi:

• Tibbi tullantının tərkibindəki patogen mikroorqanizmlər məhv edilməlidir.
• Bu prosesdə tullantı insan sağlamlığı və ətraf mühit üçün təhlükəsiz hala gətirilir.

Utilizasiya prosesi:

• Tibbi tullantının təkrar istifadəyə verilməsi, enerji və ya başqa resursa çevrilməsi deməkdir. Bu daha çox sənaye tullantıları və toksiki, bərk məişət tullantıları üçün tətbiq edilir.
• Tibbi tullantılar isə, xüsusilə infeksiyalı və patoloji tullantılar, təkrar istifadə üçün uyğun deyil və buna görə də utilizasiya termini burada düzgün deyil.

 

Tullantıların Zərərsizləşdirilməsi və Utilizasiyası Haqqında Məlumat:

Tullantıların idarə edilməsi iki əsas yanaşma ilə həyata keçirilir: zərərsizləşdirmə və utilizasiya. Hər iki metod tullantıların insan sağlamlığı və ətraf mühitə olan mənfi təsirlərini azaltmaq məqsədi daşıyır, lakin onların tətbiq sahələri və metodları fərqlidir.

Tullantıların Zərərsizləşdirilməsi:

Tullantıların zərərsizləşdirilməsi prosesi, onların təhlükəsiz hala gətirilməsi üçün tətbiq edilən üsullardır. Bu proseslər, tullantıların tərkibindəki patogen mikroorqanizmləri, kimyəvi maddələri və digər zərərli elementləri məhv etməyə yönəlir. Əsas məqsəd, tullantıların insan sağlamlığı və ətraf mühitə zərər vermədən məhv edilməsidir.

Tullantıların Utilizasiyası:

Utilizasiya, tullantılardan müəyyən materialların və resursların ayrılaraq təkrar istifadəyə verilmesi prosesini əhatə edir. Bu, daha çox sənaye tullantılarına və bərk məişət tullantılarına aid olan bir metod olub, məqsədi tullantılardan yararlı material və ya enerji əldə etməkdir. Tibbi tullantılar isə adətən təkrar istifadə üçün uyğun sayılmadığı üçün utilizasiya tətbiq edilmir.

Nəticə:

Tibbi tullantılar, xüsusilə infeksiyalı, patoloji və toksikoloji elementlər daşıyan tullantılar utilizasiya edilməməli, yalnız zərərsizləşdirilməlidir. Bu, sağlamlıq və ətraf mühit təhlükələrinin minimuma endirilməsi məqsədilə həyata keçirilən ən uyğun yanaşmadır.